Cách sử dụng PuTTY trên Windows

Bài viết này lý giải cách dùng cửa sổ terminal PuTTY trên Windows, cách định cấu hình PuTTY, cách tạo và lưu cấu hình cũng như các tùy chọn cấu hình cần thay đổi. Các chủ đề nâng cao, chẳng hạn như cấu hình việc xác thực public key (khóa công khai), cũng đã được nhắc đến trong bài viết này.

Tải và cài đặt

Bạn cũng có thể có thể tải xuống ứng dụng cho nền tảng Windows tại đây. Tham khảo chỉ dẫn cài đặt chi tiết trong bài viết: Cách cài đặt PuTTY trên Windows.

Chạy PuTTY và kết nối với server

Nếu bạn chọn tạo shortcut trên desktop trong lúc cài đặt, bạn có thể mở phần mềm đơn giản bằng cách kích (đúp) vào shortcut này. Nếu không, hãy mở ứng dụng từ menu Start của Windows.

Khi phần mềm khởi động, một cửa sổ có tiêu đề PuTTY Configuration sẽ mở ra. Cửa sổ này có 1 cửa sổ cấu hình bên trái, một trường Host Name (hoặc địa điểm IP) và các tùy chọn khác ở chính giữa, cùng một cửa sổ để lưu các phiên ở phía dưới bên phải.

Để dễ sử dụng, mọi thứ những gì bạn phải làm là nhập tên domain hoặc địa điểm IP của máy chủ lưu trữ mà bạn mong muốn kết nối vào trường Host Name và nhấp vào Open (hoặc nhấn Enter). Tên miền sẽ giống như kiểu students.example.edu. Địa chỉ IP sẽ trông giống như 78.99.129.32.

Nếu bạn không có server

Nếu bạn không có một sever để kết nối, bạn có thể trải nghiệm Tectia SSH trên Windows hoặc OpenSSH trên Linux.

Hộp thoại cảnh báo bảo mật

Khi bạn kết nối với server lần thứ nhất tiên, bạn có thể thấy hộp thoại cảnh báo bảo mật của PuTTY về host key của server chưa được lưu trữ trong registry. Điều này là bình thường khi bạn kết nối với server lần đầu tiên. Nếu bạn thu được thông báo này khi kết nối với một server, nó cũng có thể có nghĩa là ai đó đang gắng gượng để tiến công kết nối của bạn và ăn cắp mật khẩu bằng một cuộc tiến công man-in-the-middle.

Nhưng như đã nói, với lần trước mắt bạn kết nối, thì điều đây là bình thường và bạn chỉ cần nhấp vào Yes. Nếu không, bạn có thể kiểm tra fingerprint của key được hiển thị và chắc chắn rằng nó là giống với fingerprint được dùng bởi server. Trong thực tế, hầu như không có bất kì ai làm điều ấy cả vì dù sao cũng an toàn hơn nếu sử dụng một giải pháp quản lý SSH key thích hợp.

Cửa sổ terminal và các tin tức đăng nhập

Sau cảnh báo bảo mật, bạn sẽ nhận được một cửa sổ terminal. Theo mặc định, này là một cửa sổ màu đen và rất vô vị. Trước tiên, nó sẽ đòi hỏi tên người dùng và mật khẩu từ bạn. Sau đó, bạn sẽ nhận được một dòng lệnh trên server.

Bạn cũng đều có thể nhập vào cửa sổ terminal. Bây giờ bạn đã kết nối với server và mọi thứ bạn nhập vào cửa sổ terminal sẽ có gửi đến server. Phản hồi của server cũng đã được hiển thị trong cửa sổ này. Bạn cũng đều có thể chạy bất kỳ phần mềm văn bản nào trên server bằng phương pháp dùng cửa sổ terminal. Phiên chấm dứt khi bạn tránh khỏi shell dòng lệnh trên server (thường bằng cách gõ exit vào dòng lệnh hoặc nhấn Ctrl+D). Ngoài ra, bạn có thể buộc chấm dứt phiên bằng phương pháp đóng cửa sổ terminal.

Các tùy chọn cấu hình và profile được lưu

Cửa sổ cấu hình ban đầu chứa biết bao tùy chọn. Hầu hết trong số chúng là chẳng cần phải có nếu chỉ sử dụng thông thường.

Port

Trường port chỉ định cổng TCP/IP để kết nối. Đối với SSH, này là cổng mà server SSH chạy. Thông thường, giá trị là 22. Nếu vì một nguyên do nào đó bạn phải kết nối với một số cổng khác, chỉ cần thay đổi giá trị này. Tuy nhiên, thường chỉ các nhà phát triển mới thay đổi giá trị này thành một giá trị khác, nhưng một số doanh nghiệp cũng chạy server SSH trong những cổng không chuẩn hoặc chạy nhiều server SSH trên và một máy chủ tại các cổng khác nhau.

Loại kết nối

Lựa chọn loại kết nối hầu như không lúc nào càng phải thay đổi. Chỉ cần để nó là SSH. SSH là giao thức truyền thông được mã hóa an toàn và thiết kế để đáp ứng mật khẩu và dữ liệu của bạn được bảo vệ tối đa.

Kết nối thô cũng đều có thể được dùng bởi các nhà phát triển để kết nối socket TCP/IP thử nghiệm (ví dụ, khi phát triển phần mềm mạng nghe trên cổng TCP/IP).

Telnet là một giao thức cũ mà hầu như không bao giờ được sử dụng, trừ khi bạn đang quản lý thiết bị đã có tuổi thọ hơn 10 năm. Telnet không an toàn. Mật khẩu được gửi chưa được mã hóa trên mạng. Và tất nhiên, những kẻ tấn công có thể đơn giản nghe lén thông tin, lấy cắp tên người sử dụng và mật khẩu. Rlogin là một giao thức cũ với những bất cập tương tự.

Cổng nối tiếp là một cơ chế truyền thông khác để kết nối các máy tính với những thiết bị ngoại vi. Hầu hết các máy tính cá nhân dịp nay không còn có cổng tiếp nối nữa, nhưng đôi lúc chúng vẫn được sử dụng để điều khiển thiết bị vật lý, thiết bị đo đạc, máy móc hoặc thiết bị liên lạc. Một công hiệu khác của cổng nối tiếp là gỡ lỗi hệ điều hành hoặc phần mềm nhúng.

Load, lưu hoặc xóa một phiên được lưu trữ

Phần này cấp phép bạn lưu cài đặt của mình dưới dạng một profile được đặt tên. Chỉ cần viết tên profile mới của mình vào hộp Saved Sessions và nhấp vào Save để tạo profile mới. Tên máy chủ và các cài đặt khác của bạn được lưu trong profile.

Các profile đã lưu xuất hiện trong hộp lớn hơn bên dưới. Ban đầu nó sẽ chỉ chứa các thiết lập mặc định. Profile bạn lưu sẽ có cho dù là ở đó. Chọn một profile và nhấp vào Load để sử dụng profile đã lưu trước đó. Chọn một profile và nhấp vào Delete để xóa profile không còn cần thiết nữa.

Đóng cửa sổ bằng lệnh exit

Cuối cùng, việc đóng cửa sổ terminal bằng lệnh exit cho biết cửa sổ terminal có được tự động đóng khi kết nối bị chấm dứt hay không. Có rất ít khi cần thay đổi nó khỏi giá trị mặc định Only on clean exit.

Các tùy chọn cấu hình trong cửa sổ bên trái

Bạn có thể tìm thấy các tùy chọn khác trong cửa sổ bên trái có tiêu đề Category. Chọn một danh mục từ đây và cửa sổ bên phải sẽ thay đổi để hiển thị các tùy chọn cấu hình tương ứng với danh mục đó. Các tùy chọn được hiển thị bắt đầu thuộc về danh mục Session.

Chỉ các tùy chọn có liên quan được mô tả ở đây. Có biết bao lựa chọn, và đa số chúng sẽ không lúc nào được sử dụng.

Các tùy chọn terminal

Các tùy chọn trong danh mục này ảnh hưởng đến việc mô phỏng thiết bị terminal và ánh xạ bàn phím. Chúng phần lớn sẽ tự lý giải và không được nhắc đến ở đây. Rất ít người cần động tới các tùy chọn này. Một số người cũng đều có thể thay đổi cách xử lý bell character (ký tự chuông) hay những người dùng các hệ điều hành ít được biết tới có thể thay đổi những gì được gửi bởi phím backspace hoặc xóa ký tự.

Các tùy chọn trong cửa sổ terminal

Các tùy chọn ảnh hưởng đến diện mạo và hành vi của cửa sổ terminal. Nó cũng cũng có thể chỉ định cách các ký tự được dịch trên output và chọn phông chữ và sắc màu cho cửa sổ.

Các tùy chọn kết nối

Trong số các tùy chọn kết nối, các tùy chọn Data cũng có thể có thể hữu ích. Tên người sử dụng tự động đăng nhập sẽ định vị người dùng đang đăng nhập, vì thế tên sẽ không phải nhập mỗi đợt đăng nhập. Tùy chọn Proxy ít khi có ích cho người dùng ngay tại nhà đình, nhưng có thể cần thiết trong những doanh nghiệp không cho phép kết nối Internet ra ngoài mà không sử dụng proxy SOCKS hoặc các cơ chế tựa như khác. Đừng lo lắng nếu bạn không biết proxy SOCKS là gì, chỉ cần thoát rời khỏi phần này là được.

Các mục Telnet, Rlogin và Serial chỉ chứa các tùy chọn cho các giao thức đó và rất ít người dùng chúng.

Tuy nhiên, các tùy chọn SSH rất quan trọng và hữu ích đối với một số người. Người dùng hoặc sinh viên bình thường chẳng cần lo lắng về chúng. Nhưng nếu bạn muốn sử dụng xác thực public key, thì chúng tương đối cần thiết. Lưu ý rằng bạn cần mở tùy chọn SSH bằng cách nhấp vào biểu trưng [+] nhỏ. Nếu không, bạn sẽ không thấy mọi thứ các tùy chọn.

Các tùy chọn Key exchange, Host Keys và Cipher

Bạn hầu như không khi nào muốn động tới các tùy chọn Kex (key exchange), Host Keys hay Cipher. Tất cả đều có mức giá trị mặc định hợp lý và hầu hết mọi người không biết nhiều về mã hóa đủ để chọn bất kỳ giá trị nào tốt hơn. Vì vậy, chỉ cần bỏ lỡ các tùy chọn này, trừ khi bạn thực thụ biết rõ những gì bạn đang làm.

Các tùy chọn xác thực – Xác thực public key

Auth subtree (Nhánh nhỏ xác thực) chứa 1 số tùy chọn cũng có thể hữu ích. Khi nhấp vào  Auth , nó sẽ hiển thị một cửa sổ có tiêu đề Options khống chế xác thực SSH. Để kích hoạt xác thực public key, bạn chỉ cần tạo SSH key và sau đó nhấp vào nút Browse trong hộp tham số xác thực ở giữa bên phải của cửa sổ cấu hình này. Người dùng nâng cao cũng có thể muốn chọn Allow agent forwarding checkbox  để sử dụng đăng nhập một lần dựa trên key.

Hầu hết người sử dụng chẳng cần phải tạo SSH key và không cần phải biết xác thực public key là gì. Tuy nhiên, các quản trị viên hệ thống nên tìm hiểu và cũng nên thích nghi với việc quản lý SSH key và đảm bảo tổ chức của họ triển khai các quy trình cung cấp và chấm dứt, cũng giống kiểm tra các SSH key thích hợp.

Xác thực thư mục hoạt động (GSSAPI/Kerberos)

Một trong số tính năng thú vị của PuTTY là hỗ trợ đăng nhập một lần vào thư mục hoạt động. Về mặt kỹ thuật, nó sử dụng giao thức Kerberos thông qua một giao diện lập trình được coi là GSSAPI. Trong giao thức SSH, cơ chế này được coi là xác thực GSSAPI. Người dùng doanh nghiệp sử dụng xác thực Kerberos (ví dụ, thông qua Centrify hoặc Quest Authentication Services aka Vintela) cũng đều có thể muốn tận dụng khả năng đăng nhập một lần này. Những người sử dụng khác không luôn phải đoái hoài đến điều này. Bạn có thể tìm thấy các cài đặt cho xác thực GSSAPI trong phần SSH/Auth. Lưu ý rằng bạn cần mở rộng phần Auth bằng phương pháp nhấp vào tượng trưng [+] để xem những tùy chọn GSSAPI.

Các tùy chọn chuyển tiếp X11

X11 là một giao thức và hệ thống để chạy các ứng dụng đồ họa trên Unix và Linux. Nó hỗ trợ chạy các ứng dụng đồ họa từ xa qua một mạng bên ngoài.

PuTTY không tiến hành server X11 (phía hiển thị), nhưng nó có thể hoạt động với một số mặt hàng khác thực hiện chức năng server X trên Windows. Một biện pháp thay thế miễn phí phổ biến là XMing.

Để sử dụng một server X11, bạn phải chọn Enable X11 fơarding  và nhập localhost:0.0 vào hộp X  display location . Bạn không càng phải quan tâm tới các cài đặt khác.

Các tùy chọn Tunneling

Danh mục tùy chọn cấu hình cuối cùng mà chúng ta sẽ thảo luận là các Tunnel. Chúng được sử dụng để cấu hình SSH tunneling, còn được gọi là chuyển tiếp cổng SSH. Bảng điều khiển này còn cũng có thể được sử dụng để định vị chuyển tiếp cho kết nối. Các quá trình chuyển tiếp được lưu trong profile.

Để thêm một chuyển tiếp cục bộ (tức là cổng TCP/IP trên máy cục bộ được chuyển tiếp đến cổng trên máy từ xa hoặc đến máy có thể truy cập từ máy từ xa), hãy ghi cổng nguồn vào trường Source port, máy chủ đích và cổng (ví dụ, www.dest.com:80) trong trường Destination và chọn Local. Nhấp vào Add.

Để thêm 1 cổng chuyển tiếp từ xa (tức là cổng TCP/IP trên máy từ xa được chuyển tiếp đến cổng trên máy cục bộ hoặc đến máy cũng có thể có thể truy cập từ máy cục bộ), hãy chỉ định Source port (cổng nguồn) trên máy đích và Destination (điểm đích) cũng đều có thể truy cập từ máy cục bộ (máy tính của bạn).

Thông thường bạn chẳng càng phải kiểm tra các Local port (cổng cục bộ) chấp nhận các kết nối từ các máy server khác hoặc cho những cổng từ xa. Tuy nhiên, nếu kết nối đến cổng được chuyển tiếp từ một mạng, thay vì từ localhost (máy chủ cục bộ), thì bạn cần phải kiểm tra các cổng này. Có một nguy cơ bảo mật nhỏ, nhưng thông thường nó chẳng cần là một vấn đề trong tình huống sử dụng SSH tunneling. Tuy nhiên, bạn nên biết được bất kỳ ai có thể kết nối với máy tính tương ứng cũng đều có thể kết nối với cổng chuyển tiếp. Trong một số trường hợp, cổng chuyển tiếp có thể được sử dụng để băng qua tường lửa.

Xem thêm:

• VPN và SSH: Phương pháp nào bảo mật hơn?
• Cài đặt SSH trên Router để truy cập web an toàn ở bất kì nơi đâu
• Bảo vệ kết nối VNC bằng SSH

Từ khóa bài viết: PuTTY, cài PuTTY, tải PuTTY, cách sử dụng PuTTY, hướng dẫn sử dụng PuTTY, hướng dẫn sử dụng PuTTY trên Windows

Bài viết Cách sử dụng PuTTY trên Windows được tổng hợp sưu tầm và biên tập bởi nhiều user – Sửa máy tính PCI – TopVn Mọi ý kiến đóng góp và phản hồi vui lòng gửi Liên Hệ cho chúng tôi để điều chỉnh. Xin cảm ơn.